خواص هلیله سیاه

آیا میدانید هلیله سیاه چیست و چرا لقب اکسیر جوانی را به آن داده اند؟

هلیله سیاه (Terminalia chebula) یا همان اهلیج، هلج، هاری تاکی، هلیله کابلی و هلیله سبز، نوعی داروی گیاهی است که در طب سنتی آیورودا (نوعی طب سنتی هندی) به اکسیر جوانی و عمر معروف است. هلیله میوه درختی بسیار بلند به همین نام است که در سه رنگ سیاه، سبز و زرد موجود است. پوسته درخت هلیله قهوه‌ای تیره است و برگ‌هایی به رنگ سبز و اشکی شکل دارد.

این داروی گیاهی طبع گرم و خشکی داشته و سرشار از آنتی اکسیدان، پلی فنول، تانن، فسفریک اسید، سوکسینیک اسید، کوئینیک اسید و شیکیمیک اسید است.

هلیله سیاه چیست؟

هلیله میوه‌ای شبیه به بادام است که سطح پوست راه راهی دارد. اگر هلیله را قبل از تشکیل شدن هسته از درخت بچینند و خشک کنند، رنگ آن تیره می‌شود؛ به همین دلیل به آن هلیله سیاه می‌گویند. اگر آن را از درخت نچینند و اجازه دهند هسته آن تشکیل شود و میوه برسد، رنگش زرد می‌شود و به آن هلیله زرد میگویند. هسته و تنه درخت هلیله نیز قابل استفاده هستند؛ به این صورت که از هسته آن روغن هلیله سیاه به رنگ زرد و از تنه آن نوعی صمغ می‌گیرند. درخت این گیاه دارویی در مناطق جنگلی و پر از تپه رشد می‌کند.

این گیاه دارویی از 32 تا 45 درصد تانن و 18 نوع آمینو اسید تشکیل شده است. علاوه بر این، منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان‌هایی همچون الاجیک اسید، گالیک اسید، چبولیک اسید، فلاونول گلیکوزید، سلنیوم، ویتامین C و ویتامین E است.

وجود تانن زیاد در این میوه، طعم گسی به آن داده است. با رسیده شدن میوه، میزان تانن آن کاهش پیدا می‌کند و در عوض میزان تاکسین هایش زیاد می‌شود.

علاوه بر خود این گیاه از روغن آن نیز برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کنند.

در این مقاله ما به بررسی خواص هلیله از نوع سیاه آن می‌پردازیم و هرجا از لفظ هلیله به تنهایی استفاده کردیم منظورمان هلیله سیاه است.

خواص هلیله سیاه چیست؟

هلیله ماده‌ای قابض و تلخ است و طبع گرم و خشکی دارد. علاوه بر این، سرشار از خواص پزشکی است و در طب سنتی ایرانی و هندی برای درمان بیماری‌های زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه برای آشنایی بیشتر شما عزیزان، به برخی از مهم‌ترین خواص این داروی گیاهی اشاره می‌کنیم

خواص هلیله سیاه برای چشم

هلیله برای بیشتر مشکلات چشمی مناسب است و می‌تواند برای شستشوی چشم‌ها استفاده شود. آب هلیله خاصیت ضدالتهابی و تسکین دهندگی دارد و عفونت چشم را کاهش می‌دهد.

دو روش برای استفاده از هلیله برای برطرف کردن مشکلات چشم وجود دارد. در روش اول، هلیله از نوع سیاه شسته شده را یک شب در آب خیس کنید و روز بعد چشم‌هایتان را با آن آب بشویید. این روش بهترین راهکار برای شستشوی چشمهای‌تان است.

اگر از آبریزش چشم رنج میبردی بهتر است روش دوم را امتحان کنید. در این روش، باید آن را آسیاب کنید و مانند خط چشم به چشم‌هایتان بزنید. این کار جلوی آبریزش چشم را می‌گیرد و از آب مروارید جلوگیری می‌کند.

هلیله برای درمان سیاهی دور چشم نیز موثر است. برای این منظور باید مقداری از پودر هلیله را با گلاب و کف دریا ترکیب کنید و بعد از این که به حالت خمیری درآمد آن را دور چشم بمالید و بعد از گذشت 15 دقیقه با آب گرم بشویید.

همچنین می‌توانید چند قطره از روغن هلیله سیاه را به همراه چند قطره روغن جوجوبا مخلوط کنید و سپس این ترکیب را قبل از خواب به دور چشم بمالید.

برای تقویت بینایی نیز کافیست چند قطره از روغن هلیله سیاه را قبل از طلوع خورشید به همراه ۱ فنجان آب ولرم میل کنید.

خواص هلیله سیاه برای لاغری شکم

خواص هلیله سیاه برای لاغری بسیار است.هلیله به لاغری و کاهش وزن کمک می‌کند. کارایی هلیله در کاهش وزن و لاغری به این صورت است که دستگاه گوارش را تمیز می‌کند و با این کار باعث جذب و هضم بهتر مواد غذایی و افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود. علاوه بر این، با زیاد کردن ترشح صفرا، چربی سوزی را در بدن افزایش می‌دهد.

اگر از چاقی شکم رنج میبرید و قصد آب کردن آن را دارید باید به مدت 40 شب، هر شب یک هلیله را نیم کوب کنید و شب اول یک عدد، شب دوم دو عدد، شب سوم سه عدد و همین طور پیش بروید تا شب چهلم 40 عدد مصرف کنید. بعد از شب چهلم هر شب یک عدد کم کنید تا به یک برسید.

خواص هلیله سیاه برای معده

هلیله می‌تواند اسید معده را کاهش دهد و با افزایش مخاط معده، جلوی زخم معده را بگیرد. وجود آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند پلی فنول، الاجیک اسید و گالیک اسید در هلیله، خطر ابتلا به زخم معده را کاهش می‌دهد و برای تقویت گوارش بدن مفید است. علاوه بر این، نوعی ملین طبیعی است که منجر به دفع سموم از بدن می‌شود.

برای زخم معده کافیست چند قطره از روغن هلیله را به همراه آب گرم میل نمایید.

خواص هلیله سیاه برای پوست

اگر شما هم جزء افرادی هستید که روش‌های زیادی را برای از بین بردن جوش و آکنه استفاده کرده‌اید اما نتیجه نگرفته‌اید، توصیه می‌کنیم از هلیله استفاده کنید. یکی از مهم‌ترین خواص هلیله، خاصیت ضدالتهابی و ضد باکتریایی آن است. با دارا بودن چنین خاصیتی منجر به درمان جوش و آکنه صورت می‌شود.

برای درمان آکنه صورت باید پودر هلیله را با آب جوش مخلوط کنید و این ترکیب را روی پوستتان بمالید و اجازه دهید 15 دقیقه بماند. بعد از گذشت این مدت پوستتان را با آب سرد بشویید.

علاوه بر این، هلیله نوعی ضد آفتاب طبیعی است. برای این منظور پودر آن را با مقداری آب یا شیر ترکیب کنید و به صورتتان بمالید و ماساژ دهید. کمی بعد صورت را با یک دستمال تمیز پاک کنید.

همچنین می‌توانید برای از بین بردن آکنه، روغن هلیله سیاه را با  چند قطره روغن آرگان مخلوط کنید و سپس این ترکیب را روی پوست خود قرار بگذارید  و به آرامی ماساژ دهید تا جذب شود .

بهبود هضم و سلامت دستگاه گوارش با هلیله

اگر هلیله سیاه به طور مرتب استفاده شود، با بهبود عمل هضم می‌تواند به جذب بهتر مواد غذایی کمک کند. علاوه بر این، پودر هلیله نوعی ملین ملایم و طبیعی است که با تقویت کولون روده، باعث دفع بهتر و سریع‌تر سموم از بدن می‌شود. در ابتدای مصرف هلیله ممکن است احساس نفخ داشته باشید که طبیعی است و بعد از یک یا دو هفته استفاده مکرر، کاهش پیدا می‌کند.

طرز استفاده از آن هم به این صورت است که 3 تا 6 گرم پودر هلیله را با مقداری نبات آسیاب کنید و دو بار در روز بعد از غذا مصرف کنید.

درمان یبوست و اسهال با هلیله

پالپ های میوه هلیله علاوه بر اینکه دستگاه گوارش را تمیز می‌کنند برای درمان اسهال مزمن نیز موثر هستند.

 برای این منظور باید یک قاشق غذاخوری از پودر هلیله را با یک قاشق پر از عسل ترکیب کنید و دو بار در روز مورد استفاده قرار دهید. برای درمان یبوست نیز پودر هلیله، پودر برگ سنا و گل سرخ را با هم ترکیب کنید و آن را به شکل قرص دربیاورید. در مواقع یبوست، قرص را با کمی آب میل کنید.

هلیله سیاه برای دهان و دندان

یکی دیگر از خواص هلیله، سفید کردن دندان است. برای این منظور باید پودر هلیله را الک کرده و از یک پارچه ظریف رد کنید. آن را داخل ظرفی بریزید و روزی دو بار روی مسواک بزنید و دهان و دندانتان را تمیز کنید. هلیله همچنین بوی بد دهان را برطرف کرده و درد دندان را کاهش می‌دهد.

بالا بردن سیستم ایمنی بدن با هلیله

این داروی گیاهی تیره رنگ به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان و ویتامین‌های متنوع، سیستم ایمنی بدن را به اندازه چشمگیری بالا می‌برد. بالا بودن سیستم ایمنی بدن به معنای کمتر بیمار شدن و مقاومت بدن در برابر عوامل بیماری‌زایی همچون ویروس و عفونت است. مسلما وقتی سیستم ایمنی قوی داشته باشید، طول عمرتان نیز بیشتر می‌شود.

برای بالا بردن سیستم ایمنی بدن می‌توانید هلیله را به این شکل مصرف کنید:

یک قاشق چای‌خوری از پودر هلیله را با ماست ترکیب کنید و میل کنید. همچنین می توانید این پودر را داخل کپسول‌های ژلاتینی بریزید و روزانه یک تا دو عدد از کپسول‌ها را مصرف کنید.

خواص هلیله برای درمان آلرژی پوستی

آلرژی یکی از شایع‌ترین اتفاقات پوستی است که به اشکال مختلفی همچون التهاب، اگزما، خارش یا کهیر و ورم شدید خودش را نشان می‌دهد. برای درمان آلرژی پوستی تنها کاری که باید انجام دهید این است که مقداری از پودر هلیله را با روغن متناسب با پوست مانند خمیر در بیاورید و روی ناحیه آسیب دیده بگذارید.

خواص هلیله سیاه برای ریزش مو

هلیله جریان خون را در پوست سر افزایش می‌دهد و باعث تقویت و افزایش رشد مو می‌شود. علاوه بر این، اگر هلیله به صورت روزانه مصرف شود، با پاکسازی و سم زدایی بدن و خون، ریزش مو را درمان می‌کند.

سایر خواص روغن و گیاه هلیله سیاه

• درمان یبوست و مشکلات عصبی، ترشح واژنی، انزال غیرارادی
• اثر محافظتی برای قلب
• مهار رشد سلول‌های سرطانی
• درمان مسمومیت غذایی
• تقویت اشتها
• درمان اوریون
• درمان آسم
• درمان کننده بواسیر
• درمان کننده قولنج
• درمان کننده یبوست
• برطرف کننده سیاهی دور چشم
• درمان کننده زخم معده
• تقویت کننده قوه حافظه و هوش
• تقویت کننده قوه بینایی
• درمان کننده  ریزش و سفیدی موی سر
• جلوگیری و درمان کننده آکنه
• درمان کننده بوی بد دهان
• درمان کننده صدای گوش
• سم زدای قوی کبد و روده
• درمان کننده جذام
• رفع کننده سوء هاضمه
• جلوگیری از آب مروارید
• تقویت کننده قوای جنسی
• تصفیه کننده خون

خواص هلیله سیاه در احادیث

حالا که فهمیدیم هلیله چیست و چه خواصی دارد، بهتر است در ادامه نگاهی به احادیثی که در آن در مورد هلیله صحبت شده است بیندازیم.

«هلیله از درختان بهشت است»(پیامبر صلی الله و علیه و آله)

«اگر مردم بدانند که در هلیله چه خاصیتی است، همانا هم وزن آن طلا می‌دادند»(پیامبر صلی الله و علیه و آله)

«هلیله و 7 دانه فلفل سیاه بگیرید و آن را آسیاب کنید و با آن سرمه بکشید؛ زیرا درمان چشم است»(امام حسین علیه السلام)

«در هلیله درمان 70 بیماری و درد است»(امام حسین علیه السلام)

طریقه مصرف هلیله سیاه در طب هندی

در طب سنتی هندی آیورودا، هلیله برای درمان بیماری‌های مختلف به شیوه‌های متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه در مورد نحوه و مقدار مصرف هلیله برای درمان بیماری ها، اطلاعاتی را برای شما عزیزان گردآوری کرده ایم.

درمان سوختگی در طب هندی با هلیله

برای این منظور باید هلیله را بعد از سوزاندن و آسیاب کردن، با وازلین ترکیب کنید و آن را روی محل سوختگی بمالید.

درمان التهاب پرده جنب

برای این مورد باید ۲۵ گرم هلیله را با ۴ لیوان آب بجوشانید تا جایی که تنها یک چهارم از آب باقی بماند. سپس آن را صاف کنید و بنوشید.

درمان کم‌خونی در طب هندی با هلیله

 کره آب شده را با پودر هلیله و عسل مخلوط کنید. روزی ۲ قاشق غذاخوری از آن را مصرف کنید.

درمان یبوست در طب هندی با هلیله

در طب هندی بیان شده برای درمان یبوست روزانه ۱ میوه هلیله را با نمک بخورید.

درمان مشکلات میکروبی

برای این کار کافی است هلیله را بجوشانید و هر روز ۳۰ میلی‌لیتر از جوشانده آن را بنوشید.

درمان کاردیوتونیک

۱ قاشق چای‌خوری هلیله سیاه را با آب ولرم مخلوط کنید و ۱ بار در روز بخورید.

درمان زخم با هلیله در طب هندی

در این طب بیان می‌شود که برای درمان زخم،  زخم‌هایتان را با جوشانده هلیله بشویید.

درمان آسم با هلیله سیاه

برای درمان آسم شما باید هر شب ۲ گرم از میوه خشک‌شده هلیله را بجوید یا چند قطره از روغن هلیله سیاه را داخل دستگاه بوخور خود بریزد و سپس بخار آن را استشمام کنید .

درمان طاسی

 ۵ گرم پودر هلیله را با ۱۵ میلی‌لیتر روغن نارگیل بجوشانید و ۳ بار روغن هلیله سیاه به دست آمده را در هفته آن را روی پوست سر و موهایتان بزنید.

درمان کاندیدیازیس

 جوشانده میوه هلیله را آماده کنید و به ناحیه واژنی بزنید. (بهتر است در دوران بارداری از این درمان استفاده نکنید.)

درمان اختلالات گوارشی

طب هندی بیان می‌کند که برای درمان اختلالات گوارشی باید هر روز نصف قاشق چای‌خوری پودر هلیله سیاه را بخورید.

درمان بواسیر

برای درمان بواسیر می‌توانید ۲ قاشق غذاخوری هلیله را در نصف تشت آب بریزید و ۱۰ دقیقه در آن بنشینید. این کار را قبل از حمام انجام دهید تا از بواسیر خلاص شوید.

روش دیگر استفاده از روغن هلیله سیاه است. کافیست چند قطره از روغن هلیله را به همراه آب گرم قبل از غذا میل کنید یا چند قطره از آن را به ۱ تکه پنبه آغشته کرده و سپس مقعد خود را ماساژ دهید .

درمان سوءهاضمه و روماتیسم

 به مقدار مساوی ریشه اقارون چمنی، فلفل سیاه، زنجبیل خشک، پوست هلیله سیاه و سنگ نمک را آسیاب کنید. مقداری پودر را با آب ولرم یا عسل ترکیب و میل کنید.

درمان نقرس با هلیله

شکر زرد را با هلیله مخلوط کنید و روزی ۲ بار ۲ قاشق غذاخوری مصرف کنید.

درمان قولنج با هلیله

از روغن هلیله سیاه می‌توان برای درمان قولنج استفاد کرد. به این منظور باید چند قطره از روغن هلیله را به همراه چند قطره روغن سیاه دانه ترکیب کرد و بعد ناحیه مورد نظر را با این ترکیب ماساژ داد و کمپرس گرم کرد .

خواص هلیله سیاه در طب سنتی

علاوه بر موارد گفته شده در بالا، هلیله در طب سنتی و نزد حکمای این طب هم جایگاه خاص و ویژه ای دارد. بیشتر حکما معتقدند هلیله برای سیاه شدن موهای سفید عالی است. در ادامه نظر برخی از بهترین حکیمان طب سنتی را در مورد خواص هلیله برای شما آورده ایم.

خواص هلیله سیاه در طب اسلامی تبریزیان

استاد تبریزیان بیان می‌کند که کسی که می‌خواهد عقلش را زیاد کند باید هر روز سه عدد هلیله با شکر بخورد.

ایشان هلیله را راهی برای درمان سفیدی مو می‌دانند و بیان می‌کنند که داشتن موهای سفید به دلیل غلبه بلغم است و ابتدا باید بلغم درمان شود تا فرآیند سفیدی مو متوقف شود. بعد از متوقف شدن فرآیند سفیدی و به منظور سیاه شدن موها می‌توان از روغن زیتون وحشی یا هلیله استفاده کرد.

خواص هلیله سیاه در دیدگاه استاد ضیایی

حکیم ضیایی نیز از خواص هلیله سیاه برای مو صحبت می‌کنند. ایشان بیان می کنند فردی که قصد سیاه کردن موهای سفیدش را دارد باید روزانه سه عدد هلیله را همراه با روغن زیتون بخورد. این کار منجر به برگشتن رنگدانه‌های مو در طول زمان، درمان یبوست و زیاد شدن نور چشم می‌شود.

هلیله سیاه در طب اسلامی مهدی کریمی

حکیم مهدی کریمی هلیله را تقویت کننده معده می‌دانند و بیان می‌کنند که این گیاه دارویی باعث خنثی کردن اسید معده می‌شود. ایشان بیان میکنند هلیله سیستم گوارشی را برای هضم غذا تحریک می‌کند و همچینین مصرف آن در کاهش اسیدیته و سوزش سر دل موثر است و آن را درمان می‌کند. مصرف آن پس از غذا، اسیدیته معده را خنثی می‌کند.

حکیم کریمی می‌گویند جویدن هر شب هلیله بیماری آسم را تا حدودی کاهش می‌دهد.

یکی دیگر از فوایدی که برای این داروی گیاهی عنوان می‌کنند برطرف کردن سیاهی دور چشم استت که به این منظور باید  پودر هلیله مصرف شود تا خون را تصفیه کند و سیاهی دور چشم را از بین ببرد.

طرز مصرف هلیله سیاه در آشپزی

از میوه ترش هلیله می‌توان به عنوان نمک سیاه استفاده کرد. همچنین می‌توان آن را در سالاد، آب نمک یا به صورت سرخ شده مورد استفاده قرار داد.

 دانه‌های این گیاه طعم بادام درختی و فندق را دارند و می‌توانند به عنوان میان وعده مصرف شوند. علاوه بر این، می‌توان از این دانه‌ها روغن خوراکی نیز تهیه کرد.

روش استفاده هلیله سیاه

قبل از استفاده از هلیله بهتر است برای مدت یک شب آن را در داخل آب قرار داد.

اگر قصد استفاده از پودر هلیله را برای اولین بار دارید، باید یک چهارم قاشق چای‌خوری از آن را داخل آب داغ بریزید (آب نباید جوش باشد). بعد از اینکه خنک شد، یک تا دو ساعت بعد از خوردن قبل و قبل از خواب آن را میل کنید. برای شیرین کردن آن می‌توانید از عسل استفاده کنید.

عوارض جانبی پودر هلیله سیاه

در کنار تمام فوایدی که برای این گیاه عنوان شد، می‌تواند عوارضی هم داشته باشد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

خانم‌های باردار و شیرده باید از مصرف هلیله اجتناب کنند؛ چون هلیله شیر مادر را کم می‌کند.

در ابتدای مصرف پودر هلیله برخی از افراد ممکن است عوارضی مانند اسهال یا نفخ شکم را نشان دهند. این عوارض معمولا طبیعی هستند و خود به خود بعد از گذشت یک یا دو روز برطرف می‌شوند. در صورت ادامه‌دار شدن عوارض، بهتر است مصرف هلیله را قطع کنید و بعد از گذشت چند روز از بهبودی‌تان، دوباره با دوز کمتر آن را مورد استفاده قرار دهید.

افرادی که دچار کم آبی بدن یا اسهال شدید هستند نباید هلیله صرف کنند؛ زیرا هلیله قابض است.

افراد لاغر یا افرادی که با انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن یا راه رفتن دچار ضعف می‌شوند نباید هلیله مصرف کنند.

افرادی که می‌خواهند جراحی شوند باید 2 الی 3 هفته قبل از جراحی مصرف هلیله را قطع کنند.

افرادی که به دلایل مختلف خونریزی شدید دارند نباید هلیله مصرف کنند.

مصرف هلیله به بیماران دیابتی که داروهای کاهش گلوکز مصرف می‌کنند توصیه نمی‌شود.

سوالات متداول