گلاب یا همان عصاره گل رز (گل محمدی)، یکی از انواع عرقیات گیاهی است که امروزه باهدف درمانی، بهداشتی و خوراکی مورداستفاده قرار می‌گیرد. انواع خواص گلاب باعث شده است از آن به‌عنوان معجزه طبیعت در نظر گرفت. انواع گلاب باتوجه‌به روش تهیه گلاب در انواع دو آتیشه، سه آتیشه، سبک، سنگین و … تهیه می‌شوند.
در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا هرآنچه در مورد گلاب باید بدانید را در اختیار شما قرار دهیم.
قبل از آنکه در مورد گلاب و فرآورده‌های آن صحبت کنیم در ابتدا می‌خواهیم به شما بگوییم خواص گلاب چیست و چرا نباید از مصرف آن غفلت کنیم.
یکی از فواید اصلی گلاب آن است که شما می‌توانید از خواص گلاب برای لاغری و کاهش وزن استفاده کنید. گلاب می‌تواند با دفع مواد اضافی و زائد از بدن و افزایش متابولیسم باعث لاغری فرد شود. به طورکلی گلاب دارای مقدار زیادی ویتامین c است و باتوجه به این‌که به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی شناخته می‌شود، به جهت تقویت سیستم ایمنی و درمان التهاب مفید واقع می‌شود.
زمانی که بدن در حال ازدست‌دادن وزن اضافی است، انرژی و توان خود را از دست می‌دهد. به همین دلیل ضعف در سیستم ایمنی فرد او را در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار می‌دهد. درصورتی‌که فرد باهدف کاهش وزن از گلاب استفاده کند، علاوه بر کم‌کردن وزن اضافی، می‌تواند انرژی ازدست‌رفته بدن را تأمین کند. گلاب مانع اشتهای کاذب در فرد شده و درنتیجه باعث کاهش وزن اضافی بدن می‌شود.
همچنین این عرق گیاهی با بهبود عملکرد سیستم گوارش به فرایند لاغری در فرد کمک می‌کند. چرا که در اثر تنظیم عملکرد سیستم گوارش، مواد زائد و اضافی که حاوی قند خون و کلسترول مضر و … هستند از بدن فرد دفع شده و فرد به‌مرورزمان وزن اضافی خود را از دست می‌دهد.
شما می‌توانید به منظور رفع اشتهای کاذب، قبل از هر وعده غذایی به میزان چند قاشق گلاب میل کنید. برای لاغری نیز می‌توانید به میزان ۲ الی ۳ قاشق گلاب را هر روز و بدون مواد خوراکی دیگری استفاده کنید. استفاده از گلاب به همراه چای و یا تهیه دم نوش گلاب به همراه دارچین و زنجبیل گزینه مناسبی برای کاهش وزن با گلاب است.
بیماری کبد چرب یک بیماری شایع است که این روزها افراد زیادی به آن مبتلا هستند. به‌منظور درمان کبد چرب نیز می‌توان از خواص گلاب به صورت ترکیب با مواد دیگر بهره برد. چرا که گلاب خواص فراوانی برای سلامت کبد به همراه دارد.
برای این منظور خوردن یک لیوان ترکیب آب و گلاب به‌صورت روزانه توصیه می‌شود. این ترکیب شفابخش در درازمدت کبد چرب را درمان می‌کند. هم چنین ترکیب گلاب، لیموترش و رازیانه به‌صورت روزانه برای این منظور مفید است.
از خواص گلاب می‌توان برای درمان مشکلات خواب و بی‌خوابی‌های مکرر نیز استفاده کرد. می‌توانید برای رفع مشکل بی‌خوابی گلاب را به بالشت و رختخواب خود اسپری کنید. هم چنین اسپری گلاب بر ناحیه گردن و صورت نیز مؤثر است. برای تهیه این اسپری یک‌دوم فنجان آب را به همراه یک فنجان گلاب و سه قطره روغن اسانس گل رز ترکیب نموده و در ظرف اسپری بریزید و مورداستفاده قرار دهید.
خواص گلاب به موارد ذکر شده محدود نمی‌شود و برای پوست نیز مفید است؛ طوری‌که استفاده از آن به‌عنوان تونر نیز امروزه کاملا مرسوم شده است. گلاب برای پوست می‌تواند به‌عنوان یک مرطوب‌کننده و جوان‌ساز طبیعی عمل کند. هم چنین می‌توانید به‌عنوان یک پاک‌کننده عالی از گلاب استفاده کنید. خواص گلاب برای درمان انواع مشکلات پوستی از جمله اگزما، چربی پوست، پف دور چشم، قرمزی و التهاب، آفتاب‌سوختگی، زخم و … نیز مناسب است.
نحوه استفاده از گلاب به‌عنوان مرطوب‌کننده به این صورت است که یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل را با سه قاشق غذاخوری گلاب مخلوط کرده و روی پوست استفاده کنید.
برای تهیه پاک‌کننده طبیعی، یک فنجان گلاب را با ۲ قاشق غذاخوری صابون کاستیل مخلوط کرده و به‌عنوان پاک‌کننده استفاده کنید.
حالا که از خوص گلاب مطلع شدیم بیایید با هم بررسی کنیم که گلاب چیست و فرآورده های آن چه هستند؟
به جهت تهیه گلاب نیاز است تا عصاره گل محمدی یا همان گل رز به روش تقطیر از آن خارج شود. در نتیجه این عمل مایعی با رایحه معطر به دست می‌آید که گلاب نامیده می‌شود. به‌طورکلی فرآورده‌های گلاب از ترکیب این عرق گیاهی با دیگر مواد به دست می‌آیند.
طبیعت گلاب گرم و معتدل است و خواص گلاب خواص ضد درد، ضدالتهابی، ضدباکتریایی و … است. به طور معمول بهترین فصل برای تهیه گلاب از گل‌های رز فصل بهار، از میانه ماه اردیبهشت تا پایان ماه خرداد است.
همچنین برای تهیه گلاب نیاز است تا گل‌های رز در ابتدای روز و قبل از شروع تابش نور خورشید چیده شوند. چراکه تابش مستقیم نور خورشید بر گل‌های رز باعث پژمرده شدن آن‌ها و افت کیفیت گلاب خواهد شد. عصاره گل محمدی یا گلاب از موادی چون گرانتول، استاروپنین، فنیل اتانول و سیترنلول، ویتامین سی و ویتامین ای تشکیل شده است.
به‌طورکلی برای تهیه و بهره بردن از خواص گلاب، گلاب‌گیری به ۲ روش صنعتی و سنتی انجام می‌شود.
در گلاب‌گیری به روش سنتی، گل محمدی را با آب داخل دیگ مسی قرار داده و با گذاشتن درب دیگ روی آن و محکم کردن درب، مانع نشت بخار طی فرایند گلاب‌گیری می‌شوند. باهدف انتقال بخار حاصل از گلاب‌گیری، بر روی درب دیگ منافذی وجود دارد که با استفاده از لوله‌هایی از جنس آلومینیوم، دیگ حاوی گل را به پارچ‌هایی از جنس مس وصل می‌کند.
پس از فرایند تقطیر، بخار تولید شده از طریق لوله‌های آلومینیومی به پارچ‌های مسی ریخته و تبدیل به عرق گلاب می‌شود. گلاب‌گیری به روش سنتی چیزی حدود ۴ تا ۸ ساعت زمان می‌برد. به طور معمول برای تهیه یک ونیم لیتر گلاب خالص به مقدار ۱ کیلوگرم گل محمدی نیاز داریم.
طی فرایند گلاب‌گیری به روش صنعتی، با بهره‌گیری از ماشین‌آلات و دستگاه‌هایی که جنس آن‌ها استیل سیلیکون است گلاب‌گیری انجام می‌شود. در مرحله اول ترکیب گل محمدی و آب را به مقدار مشخصی داخل دیگ‌های حجیم صنعتی ریخته و حرارت غیرمستقیم تولید شده از بخار آب را از میان ترکیب آب و گل عبور می‌دهند.
پس از اتمام فرایند تقطیر، مایع به داخل ظرف‌های استیل ریخته و در آنجا جمع می‌شود. پس از آن نوبت به صاف کردن و عمل پاستوریزاسیون گلاب می‌رسد. برای این منظور گلاب را تا ۸۰ درجه سلسیوس گرم می‌کنند و پس از آن از فیلترهای کاغذی و پلاستیکی عبور می‌دهند. درنهایت گلاب در داخل منبع مخصوص ذخیره‌شده و پس از آن عرق گلاب را با حفظ دمای بالای آن، داخل بطری‌های شیشه‌ای و پلی‌اتیلنی می‌ریزند و با استفاده از درب‌هایی از جنس پلاستیک یا آلومینیوم آن‌ها را پلمب می‌کنند.
درهر دو شکل سنتی و صنعی می‌توان از خواص گلاب بهره برد.
یکی از فرآورده‌های گلاب روغن آن است. روغن گلاب طی فرایند گلاب‌گیری از گل‌های رز به دست می‌آید و موارد مصرف گوناگون و متنوعی دارد. در واقع یکی از راه‌های بهره بردن از خواص گلاب مصرف روغن آن است. طب سنتی استفاده از این روغن را باتوجه به خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی آن توصیه می‌کند. وجود انواع ویتامین‌ها، مواد مغذی و اسیدهای چرب در این روغن آن را به یک ماده غنی، سالم و پرکاربرد تبدیل کرده است.
این روغن در بهبود و درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی مانند قرمزی، سوزش، پف، ترک پا، آفتاب‌سوختگی و … کاربرد دارد.
هم چنین به جهت بهبود انواع سردردها می‌توان از روغن گلاب استفاده نمود.
روغن گلاب را می‌توان به جهت رفع مشکلات مو از جمله شوره، ریزش و … مصرف نمود.
علاوه بر این روغن گلاب را می‌توان به جهت رفع اختلالات قاعدگی، تب، جای جوش، یبوست، انواع زخم‌ها، عفونت کبد، زخم معده، مزاج سرد و….مورداستفاده قرارداد.
استفاده از روغن گلاب برای پوست، باعث بهبود و رفع نشانه‌های پیری و روشن شدن آن می‌شود.
این روغن افزاینده میل جنسی بوده و برای تقویت دستگاه گوارش نیز بسیار مفید است.
برای آنکه از خواص گلاب استفاد کنید باید گلاب اصل مصرف کنید. به جهت تشخیص گلاب اصل از گلاب تقلبی نیاز است تا موارد زیر را مورد بررسی و توجه قرار دهید:
به‌طورکلی گلاب اصل و باکیفیت، بدون رنگ بوده و شفاف است. گلاب اصل فاقد ناخالصی و ذرات دیگر است. وجود ذرات معلق یا هر چیز دیگری در گلاب نشانه تقلبی بودن آن است.
بوی گلاب اصل، عطر گل محمدی را دارد و بسیار ملایم است. در صورتی که گلاب تقلبی به دلیل اضافه‌کردن اسانس‌های تقلبی به آن، دارای بوی تندی است. برای تشخیص گلاب اصل آن را داخل ظرفی ریخته و بو کنید. گلاب اصل در همان ابتدا عطر مطبوع و ملایمی دارد.
از آنجایی که خواص گلاب تنها در صورتی به ما می‌رسد که گلاب اصل باشد باید در انتخاب آن بسیار دقت کنیم. توجه به طعم گلاب یکی دیگر از راه‌های تشخیص گلاب اصل از تقلبی است. می‌توانید برای تشخیص گلاب اصل آن را مزه کنید. در صورتی که طعم آن تلخ و گس باشد و تلخی آن پس از مزه کردن سریع از بین برود، گلاب اصل است. به هر میزان که گل محمدی استفاده شده در گلاب بیشتر باشد تلخی آن نیز بیشتر خواهد بود. اما اگر گلاب مزه تند و سوزانی داشته باشد، نشانه تقلبی بودن آن است.
گلاب اصل در اثر گذشت زمان عطروطعم خود را از دست نداده و به کیفیت روز اول باقی می‌ماند. درصورتی‌که گلاب تقلبی بعد از گذشت مدتی مانند آب، بی‌بو و بی‌مزه می‌شود.
به جهت خرید گلاب اصل می‌توانید به مراکز خرید معتبر مراجعه کنید.
برای خواص گلاب در طب سنتی نیز مطالبی توسط حکما بیان شده است.
طبق نظر دکتر روازاده، گلاب خاصیت غم‌زدایی دارد و مقوی اعصاب است به همین دلیل هنگامی که فرد غمگین است به جهت بهبود حال فرد از او می‌خواهند تا گلاب را استشمام کند.
طبق نظر دکتر خیراندیش، استشمام عطر گل محمدی برطرف‌کننده و درمان افسردگی است. هم چنین به جهت ضدعفونی و استریل کردن دست‌ها می‌توان از اسپری گلاب استفاده کرد.
دکتر تبریزیان نیز استفاده از گلاب را درمان مناسبی به جهت رفع لکه‌های سوختگی صورت یا سوختگی قدیمی می‌داند. برای این منظور نیاز است تا عدس قرمز را آسیاب کرده و با مقداری گلاب و سرکه مخلوط کرده و خمیر آن را به محل سوختگی بگذاریم.
در مورد خطرات احتمالی مصرف گلاب باید گفت که ممکن است برخی افراد به این عرق گیاهی حساسیت داشته باشند. قبل از استفاده گلاب بر روی پوست بهتر است مقداری از گلاب را روی پوست بازو تست کنید و پس از گذشت ۲۴ ساعت درصورتی‌که با علائمی مانند التهاب، سوزش یا قرمزی مواجه نشدید، می‌توانید آن را مورداستفاده قرار دهید. به‌طورکلی باید گفت که گلاب یک ماده بی‌خطر بوده و استفاده آن به‌صورت خوراکی یا موضعی عوارضی به همراه ندارد.
توصیه می‌شود افرادی که به اسهال‌های شدید، نفخ زیاد، زخم‌های گوارشی، بواسیر یا هموروئید دچار هستند، از عرق گلاب استفاده نکنند.
زنان باردار نیز نباید از روغن گل سرخ در زمان بارداری خود استفاده کنند. اما می‌توانند گلاب را به‌صورت موضعی روی پوست خود استفاده کنند.
در این مقاله به بررسی انواع خواص گلاب، طبع گلاب، طرز تهیه آن و موارد مصرف درمانی، موضعی و خوراکی آن پرداخته شد. به‌طورکلی گلاب عوارض خطرناک و شدیدی به همراه ندارد و می‌توان آن را به‌صورت روتین و با ترکیب با مواد دیگر به مصرف رساند. شما می‌توانید از خواص گلاب به‌جای استفاده از انواع قرص‌های شیمیایی به جهت درمان بیماری‌های خود بهره‌مند شوید.
گلاب می‌تواند برای پوست به‌عنوان یک پاک‌کننده، جوان‌ساز و مرطوب‌کننده عالی برای پوست عمل کند. هم چنین در درمان بسیاری از مشکلات پوستی از جمله اگزما، قرمزی، سوختگی و… مفید است.
افرادی که دچار نفخ شدید، اسهال شدید، زخم‌های گوارشی، بواسیر یا هموروئید هستند نباید از گلاب استفاده کنند.
زنان باردار نیز نباید از روغن گل سرخ در دوران بارداری استفاده کنند.
گلاب اصل دارای ماندگاری بالایی بوده و با گذر زمان عطروطعم خود را از دست نمی‌دهد. عطر گلاب عطر گل محمدی بوده و رایحه ملایمی دارد. طعم گلاب اصل، طعم تلخی است که پس از مزه کردن سریع از بین می‌رود. هم چنین رنگ گلاب اصل شفافیت بالایی دارد و فاقد ناخالصی و ذرات است.
گلاب طبیعت گرم و معتدلی دارد.
